Lecture | Christendemocratie en homo-emancipatie: hinderpaal of hefboom? (Dutch)

Het CDA was tegen échte gelijke behandeling. In de jaren negentig bedong de partij de zogenaamde ‘enkele feit constructie’ als voorwaarde voor de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Je mocht wel homoseksueel zijn, maar het niet al te opzichtig laten blijken. En de CDA-parlementariërs stemden vrijwel allemaal tégen het geregistreerd partnerschap van zowel gemengde als ongemengde paren, en tégen de openstelling van het huwelijk. Geen wonder, zullen velen zeggen, want christendemocraten waren hartstochtelijk voor het (heteroseksuele) gezin, dat ze beschouwden als ‘hoeksteen van de samenleving’.  Toch was het uitgerekend het wetenschappelijk bureau van deze – toen nog machtige – partij dat al in 1986 voorstelde om relaties tussen twee mannen of twee vrouwen wettelijk te erkennen.

Het recente proefschrift van dr. Joke Swiebel – Homopolitiek in Nederland (1966-2023): De symbolische kracht van wetgeving laat zien dat het CDA een eigen visie had op de belangen en verlangens van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen, waarbij de voorgangers van het CDA zich in de late jaren zestig soms verrassend progressief opstelden. Bovendien waren het juist veel CDA-politici en -bewindslieden die de afgelopen decennia uit de kast kwamen. Maar wil dat zeggen dat christendemocraten – en de christelijke organisaties waarmee ze optrokken – de homo-emancipatie in Nederland werkelijk hebben bevorderd?

De vraag hoe ‘homovriendelijk’ het CDA en zijn voorgangers waren raakt aan een bredere kwestie: is de vroege en brede acceptatie van homoseksualiteit in Nederland wellicht mede te danken aan de lange geschiedenis van verzuiling en de snelle, daaropvolgende ontkerkelijking?   

De lezing is ook online te volgen (via de link van het event)